Esther Captain eerste hoogleraar slavernij en kolonialisme in Nederland

In dit artikel:

Esther Captain is recent benoemd tot de eerste Nederlandse hoogleraar wiens leerstoel expliciet focust op de doorwerking van slavernij en kolonialisme. Ze gaat aan de Universiteit Utrecht onderzoeken hoe dat verleden nog doorwerkt in gezinnen, maatschappelijke verhoudingen en instituties; de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen maakte de benoeming bekend.

Captain brengt een onconventioneel carrièrepad mee — werk bij ministeries, beleid en maatschappelijke organisaties — waarbij schrijven steeds de rode draad vormde. Ze wil wetenschappelijk onderzoek verbinden met de samenleving en zet in op meer diversiteit in de wetenschap: zichtbaar zijn voor jongere generaties en podiumruimte delen, vooral voor vrouwen van kleur.

Haar onderzoeksaanpak is interdisciplinair en vernieuwend: ze kijkt voorbij traditionele archieven, gebruikt mondelinge verhalen, kunst en zelfs de oceaan als archivale metafoor voor verdwenen mensen en herinneringen. Captain onderzoekt ook waarom jongere generaties opnieuw contact zoeken met dit pijnlijke verleden en of dat herstelprocessen kan opstarten.

Ze erkent de risico’s van dit werk: eerder onderzoek naar Nederlands geweld in Indonesië leidde tot heftige reacties en bedreigingen, maar dat maakte haar vastberadener. Captain benadrukt dat wetenschap nooit neutraal is geweest en pleit voor het opnemen van nieuwe perspectieven — kennisoverdracht kan ook plaatsvinden via empathie, luisteren, kunst en herstelgericht handelen.