Lago Aruba: Een boek dat meer dan herinnering aanwakkerde
In dit artikel:
De definitieve sluiting en ontmanteling van de Lago-raffinaderij in San Nicolas markeert niet alleen het einde van een fabriek, maar ook de afsluiting van een hoofdstuk in Aruba’s sociale en economische geschiedenis. Op 9 november 2025 bevestigde premier Mike Eman tijdens een bezoek van de Nederlandse premier Dick Schoof dat het terrein wordt gesaneerd en herbestemd voor schone energie, maritieme innovatie, huisvesting en cultuur. Daarmee verdwijnt een vestiging die ooit tot de grootste ter wereld behoorde en tijdens de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol speelde in de geallieerde oorlogsinspanning.
Tegelijkertijd verschijnt een sterk uitgebreide heruitgave van dr. Jorge R. Ridderstaat’s werk over Lago — Lago Oil & Transport Company, Ltd.: Industrial Power, Social Change, and National Rebirth. Dit is geen simpele herdruk: de uitgave is uitgegroeid tot meer dan 500 pagina’s en rekent af met loutere kronieken door dieper te analyseren hoe de raffinaderij tussen de opstart in 1924 en haar eerste sluiting in 1985 niet alleen een economische machtsfactor was, maar ook motor van sociale verandering en nationale ontwikkeling.
Ridderstaat zelf is econoom en universitair hoofddocent aan de Rosen College of Hospitality Management van de University of Central Florida. Zijn achtergrond omvat twintig jaar dienst bij de Centrale Bank van Aruba en academische opleidingen in Nederland. Die combinatie van praktijk, onderzoek en betrokkenheid bij Arubaanse herinneringsvorming verklaart zijn aanpak: hij documenteert technische en geopolitieke ontwikkelingen, maar geeft ook ruimte aan de persoonlijke en maatschappelijke effecten van Lago.
De persoonlijke dimensie van het Lago-verhaal komt in de nieuwe editie sterk naar voren via de column van Lincoln D. Gomez, die het boek aangegrepen heeft omdat zijn eigen grootvader, Andrew Lincoln Lampkin, een deel van zijn leven aan de raffinaderij wijdde. Lampkin emigreerde op jonge leeftijd van St. Vincent naar Aruba, volgde opleiding aan de Apprentice School en overleefde een verwoestende explosie in de zwavelinstallatie tijdens de oorlog. Hij raakte zwaar gebrand, herstelde maandenlang en keerde terug naar werk en gezinsleven zonder de veiligheidsnetten die in andere samenlevingen gebruikelijk zijn geweest. Zijn levenspad — van fabrieksarbeider tot vakman en huiseigenaar met een tuin vol fruitbomen — illustreert hoe de raffinaderij kansen en sociale mobiliteit bood aan duizenden werknemers en hun families.
Ridderstaat’s boek bestrijkt naast persoonlijke verhalen ook politieke nasleep en tientallen jaren van mislukte pogingen tot heropening, en plaatst Lago in een bredere context van institutionele verandering en nationale identiteit. De recente beslissing om het terrein te transformeren weerspiegelt die continuïteit: een locatie die ooit brandstof leverde voor oorlog en economie, krijgt nu een rol in duurzame ontwikkeling en cultureel geheugen — een proces waarin Nederland en Aruba samen optrekken.
Lago’s fysieke infrastructuur verdwijnt, maar door onderzoek en verhalen zoals die van Ridderstaat en getuigen als Gomez blijft de impact op generaties zichtbaar. De nieuwe editie van Lago Oil & Transport Company, Ltd. is beschikbaar op Amazon als paperback en e-book en beoogt het collectieve geheugen van Aruba te bewaren en te analyseren terwijl het eiland verder bouwt aan een andere economische toekomst.