Via WhatsApp geregeld: hoe Curaçao grip verloor op miljoenen aan belastingen
In dit artikel:
In Willemstad blijkt uit interne SOAB-audits dat Alfonso Trona, hoofd van de Landsontvanger (de incassodienst), jarenlang persoonlijk en buiten de vastgestelde controles om bepaalde belastingbetalers voorkwam of gunstige betalingsregelingen toestond. De rapporten — door minister Javier Silvania op 25 maart 2024 aan het parlement gestuurd maar niet openbaar gemaakt — zijn in bezit van de NOS en tonen systematische, ongedocumenteerde inmenging.
Wat er gebeurde: Trona besliste zelf wie een regeling kreeg en onder welke voorwaarden. In tientallen dossiers werden achterstanden kwijtgescholden of omgezet in ruime afbetalingsplannen. Soms verleende hij voorschotten op nog niet vastgestelde aangiften of teruggaven, ook aan ambtenaren en (voormalige) politici, zonder schriftelijke aanvragen, berekeningen of motivering. Volgens de auditors kwamen verzoeken vaak telefonisch of via WhatsApp binnen. Formele invorderingsregels werden genegeerd en afdelingen die controles uitvoeren werden buitenspel gezet; incassomedewerkers kregen mondeling de opdracht beslagleggingen te staken of regelingen aan te passen, zonder schriftelijke instructies.
De overheidsaccountant (SOAB) constateert dat er wel sprake is van enige discretionaire bevoegdheid, maar dat die niet onbeperkt is en dat elke afwijking schriftelijk moet worden onderbouwd en gecontroleerd. Die vereiste documentatie ontbrak in alle onderzochte dossiers, waardoor de rechtmatigheid van veel maatregelen niet meer te verifiëren valt. Medewerkers meldden dat sommige afspraken alleen in een intern ‘laatje’ stonden — een map die Trona naar eigen zeggen persoonlijk beheerde — waardoor later niet meer te traceren was wie welk voordeel had gekregen.
Concrete voorbeelden: het bedrijf Florida Express NV had een oorspronkelijke boete van circa €2,2 miljoen voor onjuiste invoeraangiften. Nadat de Douane de boete verlaagde, sloot Trona zelf een nieuwe regeling af: betaling van €1.425 per maand, zonder borg of rente en zonder draagkrachtanalyse. Volgens SOAB is die afspraak ongepast; bij zo’n lage termijn zou de schuld pas na meer dan dertig jaar zijn afbetaald.
De SOAB onderzocht ongeveer honderd risicodossiers; dit is geen representatieve steekproef, maar toont miljoenen aan vangsten, saneringen en voorschotten waarbij Trona direct betrokken was. Het totale verlies voor de Curaçaose schatkist is onduidelijk, maar NOS schat dat het om tientallen miljoenen euro’s kan gaan. Publieke discussie ontbrak totdat een geluidsopname uitlekte van een felle woordenwisseling tussen Silvania en Trona; daarop beschuldigen zij elkaar van corruptie en refereert Trona aan het ‘laatje’, wat suggereert dat hij documenten bezit die anderen kunnen schaden. Kort daarna trad Silvania af.
De affaire legt fundamentele zwaktes bloot in het interne toezicht bij de Curaçaose Belastingdienst: geconcentreerde macht bij de Landsontvanger, gebrekkige administratie en het ontbreken van schriftelijke motiveringen maken controle en verantwoording praktisch onmogelijk.